تأیید شده توسط وکلای متخصص آی دادرس
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت راهنمایی از وکلای آی دادرس مشاوره بگیرید.
طلاق از طرف مرد بدون رضایت زن مورد قبول دادگاه است؟
در قوانین ایران، حق طلاق اساساً با مرد است. بنابراین اگر زن به هیچ عنوان مایل به جدایی نباشد، مرد همچنان می‌تواند با مراجعه به دادگاه و طی کردن تشریفات مقرر، درخواست طلاق بدهد.
در این حالت، دادگاه مکلف است درباره حقوق مالی زن (مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و ...) تعیین تکلیف کند. هرچند مخالفت زن روند دادرسی را ممکن است طولانی‌تر نماید، اما مانع نهایی برای صدور حکم طلاق به‌شمار نمی‌رود.
طلاق از طرف مرد بدون دلیل شدنی است؟
طبق ماده 1133 قانون مدنی، مرد ناگزیر نیست دلیلی مانند سوءرفتار یا تخلف زن ارائه کند. او می‌تواند بدون ارائه مستندات خاصی دادخواست طلاق بدهد. اما در ازای این اختیار، مرد باید کلیه حقوق مالی زن را پرداخت یا تکلیف آن را روشن کند؛ در غیر این صورت، دفترخانه امکان ثبت صیغه طلاق را نخواهد داشت.
طلاق از طرف مرد در غیاب زن امکان پذیر است؟
اگر زن در مراحل رسیدگی به دادگاه یا هنگام حضور در دفتر طلاق شرکت نکند، امکان صدور حکم و ثبت طلاق به صورت غیابی فراهم است. با این حال، حتی در این نوع جدایی نیز مرد مجبور است حقوق قانونی زوجه را بپردازد یا با حکم اعسار، پرداخت را اقساطی کند. عدم حضور زن موجب لغو طلاق نمی‌شود، ولی مرد باید تمام تشریفات پیش‌بینی‌شده در قانون را رعایت کند تا طلاق قطعی و قابل ثبت شود.
آیا پرداخت حقوق مالی زن در این نوع طلاق الزامی است؟
بله، در هر طلاقی که بدون توافق و به‌صورت یک‌جانبه مطرح شود، دادگاه تنها در صورتی حکم نهایی را صادر می‌کند که تکلیف مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و دیگر حقوق زن مشخص و (در صورت مطالبه) پرداخت یا تقسیط شده باشد.
یکی از پرسش‌های پرتکرار در حوزه دعاوی خانوادگی، چگونگی پایان دادن به زندگی مشترک در شرایطی است که زن تمایلی به جدایی ندارد.
در مقابل، بسیاری از افراد از شیوه‌های مسالمت‌آمیزتر مانند طلاق توافقی بهره می‌برند. با این حال، گاه پیش می‌آید که مرد تصمیم قطعی به جدایی گرفته و می‌خواهد بدون اثبات دلیل موجه، همسر خود را طلاق دهد.
این وضعیت، موسوم به طلاق از طرف مرد بدون رضایت زن یا همان طلاق از طرف مرد بدون دلیل است.
در چنین حالتی، هرچند قانون به مرد اجازه میدهد با طی مراحل خاص قانونی و پرداخت حقوق مالی زن، از او جدا شود، اما اختلاف‌نظر یا مخالفت همسر، می‌تواند مسیر طلاق را طولانی کرده و پیچیدگی‌های بسیاری به وجود آورد.
به‌صورت خلاصه، مرد باید علاوه بر ثبت دادخواست و مراجعه به دادگاه، حقوقی نظیر مهریه، نفقه و دیگر مطالبات زن را تأمین کند؛ در غیر این صورت، امکان ثبت طلاق در دفترخانه فراهم نخواهد شد.
در ادامه این مقاله از آی دادرس، ضمن بررسی شرایط و الزامات قانونی مربوط به این نوع جدایی، با مراحلی که مرد برای طلاق یک‌جانبه باید طی کند آشنا خواهید شد و پاسخ پرسش‌های رایج پیرامون حقوق مالی زوجه، نحوه اعتراض زن و چگونگی صدور حکم را خواهید یافت.
طلاق از طرف مرد بدون دلیل و رضایت زن: بررسی کامل مراحل، الزامات قانونی و نکات کاربردی
در نظام حقوقی ایران، مطابق با ماده 1133 قانون مدنی، مرد حق طلاق دارد و می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در قانون، همسر خود را طلاق بدهد. با این حال، بسیاری از افراد به‌اشتباه تصور می‌کنند که «اختیار طلاق در دست مرد» یعنی اینکه او می‌تواند در هر زمان و بدون فراهم‌کردن مقدمات قانونی، زن را مطلقه کند.
درحالی‌که مرد برای استفاده از این حق باید به اصول و قوانین مختلفی پایبند باشد و در صورت «طلاق از طرف مرد بدون دلیل» نیز مکلف است حقوق مالی زن را تمام و کمال بپردازد. افزون بر این، مخالفت یا عدم تمایل همسر به امر طلاق، ممکن است روند دادرسی را طولانی‌تر و پیچیده‌تر کند، اما اصل امکان جدایی را از بین نمی‌برد.
در این مقاله، کوشش شده است تا تمام زوایا و مراحل «طلاق از طرف مرد بدون رضایت زن» و همچنین تأثیر «طلاق از طرف مرد بدون دلیل» را بررسی کنیم.
علاوه‌براین، نکاتی درباره حقوق مالی زن، ضرورت ارجاع به داوری و مشاوره، مدت‌زمان تقریبی رسیدگی، مدارک لازم و نیز نحوه اثبات اعسار در مهریه و سایر حقوق زوجه ارائه خواهیم داد.
در نهایت نیز به اختصار با سوابق و توانمندی‌های جناب آقای مهدی حکیمی (وکیل پایه‌یک دادگستری در کرج) آشنا می‌شویم که با تجربه‌ای بیش از 10 سال، آماده ارائه بهترین مشاوره و راهنمایی حقوقی در زمینه همه انواع طلاق، از جمله طلاق از جانب مرد است.
بر اساس ماده 1133 قانون مدنی، مرد می‌تواند با رعایت تشریفات قانونی، زن خود را طلاق دهد. در متن این ماده، هیچ اشاره‌ای به لزوم ارائه دلیل از سوی مرد نشده است؛ ازاین‌رو در عرف حقوقی گفته می‌شود که «مرد برای طلاق نیازی به دلیل محکم ندارد». اما این عبارت هرگز به آن معنا نیست که زن هیچ حق و حقوقی ندارد و مرد بدون طی روند قانونی یا بدون جلب نظر دادگاه می‌تواند دفترخانه‌ای را وادار به ثبت طلاق کند.
در گذشته، برخی رویه‌ها باعث می‌شدند مرد با مراجعه مستقیم به دفتر طلاق، رابطه زوجیت را یک‌جانبه خاتمه دهد؛ اما به دلیل افزایش بی‌رویه طلاق و تضییع حقوق زنان، هم‌اکنون ثبت طلاق موکول به صدور حکم یا گواهی عدم امکان سازش از دادگاه خانواده شده است. به‌عبارت دیگر، هرچند حق طلاق اصلی است که قانون به مرد میدهد، اما قانون‌گذار مسیری را در نظر گرفته تا زن بدون پشتوانه مالی و حقوقی رها نشود.
مرد برای جدایی نیازی به اثبات تقصیر زن یا ارائه مستندات الزام‌آور ندارد و کافی است «اراده به طلاق» داشته باشد. بااین‌حال، قانون‌گذار در قبال این اختیار، او را مکلف می‌کند تا تمامی حقوق مالی و قانونی زن را تسویه یا تعیین‌تکلیف کند. این حق و حقوق شامل موارد زیر است:
مهریه
نفقه
اجرت‌المثل ایام زوجیت
شرط تنصیف اموال
نحله
بسیاری از افراد این پرسش را مطرح می‌کنند که اگر زن تمایلی به جدایی نداشته باشد، آیا باز هم مرد می‌تواند به‌تنهایی اقدام به طلاق کند؟ پاسخ مثبت است. حق طلاق اصولاً با مرد است و عدم رضایت زن مانع صدور حکم طلاق نمی‌شود. بااین‌حال، زن می‌تواند از حق اعتراض بهره ببرد و در مراحل مختلف (بدوی، تجدیدنظر یا دیوان‌عالی کشور) پروسه را طولانی‌تر کند یا درباره حقوق مالی خود طرح دعوا کند. به‌این‌ترتیب ممکن است زمان ثبت طلاق افزایش یابد.
به‌عنوان مثال، زنی که به هیچ‌وجه راضی به طلاق نیست، می‌تواند در مرحله بدوی نسبت به حکم طلاق اعتراض کند و کار را به تجدیدنظر بکشاند. اگر باز هم حکم تأیید شود، احتمال طرح پرونده در دیوان عالی کشور هم هست. این رفت‌وبرگشت‌ها می‌تواند صدور حکم قطعی را چند ماه یا گاه تا یک سال به تعویق بیندازد؛ ولی در نهایت اگر مرد مصر به طلاق باشد و حقوق قانونی زن را پرداخت کند، دادگاه راهی جز صدور حکم طلاق نخواهد داشت.
برای روشن‌تر شدن موضوع، در ادامه به فرایند دادرسی طلاق از جانب مرد می‌پردازیم:
تنظیم دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
ارجاع به شعبه دادگاه و تعیین وقت رسیدگی
داوری و مشاوره اجباری
رسیدگی دادگاه به حقوق مالی زن
صدور گواهی عدم امکان سازش
ثبت طلاق در دفترخانه رسمی
اگر زن مخالفت نکند و اعتراضی نسبت به حکم دادگاه نداشته باشد، ممکن است کل فرایند (از لحظه ثبت دادخواست تا جاری شدن صیغه طلاق) ظرف 4 تا 6 ماه خاتمه یابد. درصورتی‌که زن اعتراض کند و پرونده در دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر و حتی دیوان عالی کشور مورد رسیدگی قرار گیرد، این پروسه می‌تواند بیش از یک سال طول بکشد.
در مجموع، پرونده‌های خانواده زمان‌بر هستند و بهتر است برای پیشگیری از پیچیدگی‌های بیشتر، از همان ابتدا با یک وکیل مجرب یا دست‌کم مشاوره حقوقی تخصصی پیش بروید.
اغلب، مرد برای تنظیم دادخواست و پیشبرد مراحل طلاق باید مدارک زیر را در دست داشته باشد:
چنانچه مرد بخواهد ادله‌ای مانند سوءرفتار زن، عدم تمکین یا ترک منزل را در دادگاه مطرح کند، لازم است مستنداتی نظیر آرای کیفری (در صورت وجود خیانت و موارد جزایی)، استشهادیه محل یا رأی قبلی مبنی بر عدم تمکین نیز ارائه دهد.
مطابق قانون، حضانت فرزند دختر تا 9 سالگی با مادر و حضانت فرزند پسر تا 15 سالگی با پدر است. البته تا هفت‌سالگی، اولویت با مادر است؛ اما در همه موارد، مصلحت طفل حرف اول را می‌زند. لذا اگر پدر یا مادر صلاحیت حضانت را نداشته باشند (مثلاً به دلیل اعتیاد، سوءسابقه یا ازدواج مجدد نامناسب و...)، دادگاه می‌تواند حضانت را به والد دیگر یا حتی فرد سومی بسپارد.
مرد باید هنگام ثبت دادخواست طلاق، این نکته را در نظر بگیرد که اگر فرزند مشترک زیر هفت‌سال داشته باشد، قانوناً مادر در اولویت قرار دارد و اعتراض یا مخالفت مرد معمولاً برای حضانت اثر تعیین‌کننده ندارد؛ مگر اثبات شود صلاحیت مادر زیر سؤال است.
چنانچه مرد دادخواست طلاق داده و زن در هیچ‌یک از جلسات دادگاه یا داوری شرکت نکند یا ابلاغیه‌ها را دریافت نکند، دادگاه، طلاق را به صورت غیابی صادر می‌کند. البته در چنین حالتی نیز باید مسائل مالی زن تعیین تکلیف شود و برای مثال، مهریه و اجرت‌المثل یا دیگر حقوق مالی در رأی صراحتاً ذکر شود.
نکته مهم: چنانچه حکمی به صورت غیابی صادر شود، زن پس از اطلاع می‌تواند اعتراض خود را در قالب واخواهی مطرح کند. اما اگر مرد اصرار به طلاق دارد و حقوق زن را پرداخت کرده باشد، حتی اعتراض زن هم مانع از ثبت صیغه طلاق نخواهد شد؛ اما می‌تواند فرایند را زمان‌بر کند.
گاهی ممکن است هنوز زندگی زناشویی زیر یک سقف آغاز نشده باشد (اصطلاحاً در دوران عقد به سر ببرند)، اما مرد مصمم به جدایی شود. در این شرایط نیز او باید طبق تشریفات عادی طلاق پیش برود؛ یعنی در خواسته دادخواست بنویسد «صدور گواهی عدم امکان سازش» و با مراجعه به دادگاه خانواده اقدامات لازم را انجام دهد. مهم‌ترین تفاوتی که این طلاق با طلاق بعد از شروع زندگی مشترک دارد، موضوع مهریه است.
| نوع طلاق | درخواست‌کننده | ویژگی شاخص |
|---|---|---|
| طلاق از طرف مرد | مرد | نیاز به پرداخت حقوق زن (مهریه، نفقه، اجرت‌المثل،…) |
| طلاق از طرف زن | زن | نیازمند دلیل قانونی مثل عسر و حرج، عدم پرداخت نفقه و… |
| طلاق توافقی | توافق هم‌زمان زن و مرد | سریع‌ترین روش طلاق، بر مبنای مصالحه بر حقوق مالی و غیرمالی |
| طلاق خلع یا مبارات | زن (خلع) یا هر دو (مبارات) | زن برای جلب موافقت مرد، مالی را به شوهر می‌بخشد (فدیه مهریه) |
| طلاق غیابی | یکی از طرفین | رأی دادگاه در غیاب یکی از زوجین صادر می‌شود |
| طلاق رجعی | مرد | در مدت عده (حدود 3 ماه)، امکان بازگشت مرد به زن وجود دارد |
| طلاق بائن (از جمله طلاق دختر باکره یا زن یائسه) | مرد یا زن یا توافقی | مرد حق رجوع ندارد؛ ارتباط زوجیت پس از طلاق فوری قطع می‌شود |
همان‌گونه که اشاره شد، اگر زن به حکم طلاق اعتراض نکند یا با مرد بر سر حقوق مالی خویش توافق کند، ممکن است فرایند سه تا پنج ماهه به اتمام برسد. اما اگر زن هیچ‌گونه رضایتی به طلاق نداشته باشد و در تمامی مراحل بدوی، تجدیدنظر و دیوان عالی کشور نیز اعتراض کند، ممکن است تا یک سال یا حتی بیشتر طول بکشد.
یکی از دغدغه‌های مهم آقایان در «طلاق از طرف مرد بدون دلیل»، پرداخت مهریه است. اگر مرد توان پرداخت یک‌جای مهریه را نداشته باشد، می‌تواند در روند دادگاه یا پس از قطعیت حکم، دادخواست اعسار دهد. دادگاه با بررسی مستندات (از جمله شهادت شهود یا اسناد مالی) میزان اقساط را معین می‌کند.
دقت کنید:
اگرچه حق طلاق با مرد است، اما روند حقوقی آن می‌تواند زمان‌بر، پرهزینه و پیچیده باشد؛ به‌ویژه زمانی که زن راضی به جدایی نباشد یا درباره حقوق مالی توافقی وجود نداشته باشد. در اینجا استفاده از مشاوره حقوقی و همراهی وکیل متخصص اهمیت زیادی دارد. با حضور وکیل:
بی‌شک، زمانی‌که اختلافات میان زن و شوهر بالا گرفته و قصد جدایی قطعی دارند، یکی از بهترین و کوتاه‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از اتلاف زمان و هزینه، طلاق توافقی است. در این حالت، دو طرف بر سر مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، حضانت و تمام جوانب مالی و غیرمالی توافق می‌کنند؛ سپس دادگاه نیز با سرعت بیشتری حکم به طلاق میدهد و دفترخانه صیغه طلاق را جاری می‌کند.
اما در «طلاق از طرف مرد بدون رضایت زن»، معمولاً دسترسی به توافق آسان نیست؛ چراکه زن اغلب مخالفت دارد یا می‌خواهد حقوق بیشتری دریافت کند. ازاین‌رو نقش وکیل خبره یا جلسات متعدد داوری و مشاوره بسیار پررنگ خواهد شد.
اگرچه در قوانین ایران، طلاق حقی برای مرد محسوب می‌شود، اما همان‌طور که توضیح دادیم، گرفتن حکم طلاق بدون رعایت الزامات مالی و طی کردن رویه‌های قانونی مقدور نیست. در این میان، حضور وکیل پایه‌یک دادگستری نقش تعیین‌کننده‌ای در تسریع فرایند رسیدگی، تنظیم لوایح مناسب و مدیریت صحیح پرونده دارد.
جناب آقای مهدی حکیمی، وکیل دادگستری در کرج و دارای بیش از 10 سال سابقه درخشان در حوزه دعاوی خانواده، همواره آماده است تا با تکیه بر دانش عمیق حقوقی و تجربه فراوان در پرونده‌های طلاق، مهریه، نفقه و حضانت فرزند، راهکارهای کاربردی و منطبق با قوانین روز را ارائه دهد. وی با پایبندی به اصول اخلاق حرفه‌ای و عدالت‌محوری، تا کنون توانسته است پرونده‌های متعددی را با موفقیت به سرانجام برساند. مهم‌ترین مزایای همکاری با ایشان عبارت‌اند از:
در نهایت، بهترین توصیه آن است که پیش از هر اقدامی برای «طلاق از طرف مرد»، ابعاد مختلف کار و تبعات مالی و روحی آن سنجیده شود و سپس با آگاهی کافی، مسیر قانونی طی گردد. اگرچه قانون، حق طلاق را به مرد داده، اما اجرایی شدن این حق در عمل، نیازمند صرف زمان، هزینه و رعایت حقوق زنان است. به همین دلیل، چه‌بسا برخی اختلافات زناشویی با مشاوره و گفت‌وگوی سازنده قابل حل باشد و نیازی به طی مراحل پیچیده طلاق وجود نداشته باشد. در صورت قطعی بودن تصمیم به جدایی، بهره‌گیری از یک وکیل مجرب همچون جناب حکیمی، مسیر پرونده را هموارتر خواهد کرد.
توجه: اطلاعات این مقاله بر اساس قوانین جاری کشور در زمان نگارش تهیه شده و همواره ممکن است تغییراتی در رویه یا مقررات مربوط به دادگاه خانواده ایجاد شود. ازاین‌رو، برای دریافت مشاوره تخصصی و اطمینان از رعایت آخرین مقررات، می‌توانید با وکیل دادگستری باتجربه مشورت نمایید.
امتیاز : 5
تعداد رای : 2
کمک گرفتن از بهترین وکیل کرج به‌ویژه در پرونده‌های مربوط به حضانت، مهریه، طلاق و نفقه، می‌تواند از وقوع اشتباهات و طولانی‌شدن روند رسیدگی جلوگیری کند.
در دعاوی کیفری،بهترین وکیل کیفری،بهترین وکیل،بهترین وکیل کیفری فردیس وبهترین وکیل کیفری کرج پرونده موفق می‌شود؛ تماس کنید.
بهترین وکیل خانواده کرج راهی مطمئن برای حل دعاوی خانوادگی است. برای مشاوره و خدمات حقوقی، با تیم وکالتی ما تماس بگیرید.
نظرات کاربران